Ekrem Yaman

ALİ TEOMAN ALPAY (1933-2005)

Türk san’at mûsikîsi bestekârı olan Teoman Alpay 1933 yılında Çanakkale’de doğdu. Annesi Zehra Hanım, babası ise dâvâ vekili Ahmet Alpay’dır.

Teoman Alpay Çanakkale 18 Mart İlkokulu, Çanakkale Ortaokulu ve Çanakkale Lisesi’nde okudu. Liseyi Balıkesir Lisesi’nde bitirdi. Ankara Devlet Konservatuarı Kompozisyon Bölümü mezunudur(1959).

Ankara’da Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde memur iken radyo sınavını kazanarak ud sanatçısı olarak Ankara Radyosu’na girdi ve müzik yayınları şefliğine kadar yükseldi.

‘Nasıl Geçti Habersiz, Kaçamazsın, Samanyolu, Buruk Acı, Kıskanırım Seni Ben, Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar, Kadın, At Kadehi Elinden’ gibi eserleri yıllarca en sevilen şarkılar arasında yer almış ve sanatçıya pek çok ödül kazandırmıştır.

Sanatçı, 1970’den sonra Çanakkale’ye yerleşmiş ve DSİ idaresinden emekli olmuştur. [1]

Çanakkale Belediye Meclisi’nin 09.06.1992 tarih ve 567 sayılı kararıyla Esenler Mahallesi’nde bir caddeye Teoman Alpay’ın ismi verilmiştir.

Geçirdiği rahatsızlık sonucu Çanakkale SSK Hastanesi’nde tedavi altına alınan Teoman Alpay, solunum yetmezliği nedeniyle sevk edildiği hastanenin yoğun bakım ünitesinde, hayatını kaybetti (12 Şubat 2005). Çok sayıda sevilen bestesi bulunan Teoman Alpay’ın, diyabet hastalığından kaynaklanan damar tıkanıklığına bağlı kangren nedeniyle, sağ bacağı kesilmişti. [2]

Teoman Alpay, Fransız Larouse Ansiklopedisi’nde Türk besteci olarak yer alır. Eserlerinde Batı Müziği ile Türk Müziği arasında köprü görevi yapacak ezgi ve melodilerle tanınır. Bu tanımlama büyük bestekâr Selâhaddin Pınar tarafından Teoman Alpay için yapılmıştır.

Doğuştan beste kabiliyeti olan sanatçı genç yasta ilk bestelerini vermeye başlamış, radyolarda ‘Mavi Gözlü Sarışın Kız, Kaçamazsın, Tahta Masa, Laleler Her Yıl Açar’ gibi besteleri çalınıp söylenmeyle başlamıştır.

Teoman Alpay kısa zamanda kendi dalında aşama kaydetmiş ve Türkiye’nin en genç Türk Müziği Yayınları Şefliğine kadar yükselmiş ve bir ara Erzurum Radyosu Müdürlüğü de yapmıştır. Bu dönem Teoman Alpay’ın en verimli dönemi olup, ‘Nasıl Geçti Habersiz, O Güzelim Yıllarım’ isimli eseri 1972’de yılın şarkısı seçilmiş, sonraki yıllarda ‘Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar, Buruk Acı, Sarmaşık Güller’ isimli eserleri yine dereceye girmiştir. Teoman Alpay’ı Teoman Alpay yapan en büyük eseri ‘Samanyolu’ dur. Uzun yıllar bu şarkı halk arasında Metin Bükey bestesi olarak bilinirdi. Hâlbuki şarkı Teoman Alpay tarafından bestelenmiş olup, sözleri de ona aittir. Teoman Alpay, İstanbul Radyosu’nda çalışırken Metin Bükey bir plak şirketi ortaklığına girmiş ve bu arada Teoman Alpay hastalanarak hastaneye yatmıştır. Bunu fırsat bilen Metin Bükey Teoman Alpay’ın Samanyolu şarkısını kendi bestesi imiş gibi piyasaya sürmüştür. Sonradan İstanbul’da 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde Avukat İbrahim Engin’in açtığı dâvâ sonunda verilen karara göre bu eserin Teoman Alpay’a ait olduğu mahkemece tespit edilmiştir.

Teoman Alpay’ın eserleri yurt dışında özellikle Fransa, Belçika, Hollanda ve Almanya’da çalınmaktadır.

Teoman Alpay, özel hayatında ne kadar mütevazı ise eserleri o kadar iddialıdır. Muazzez Ersoy’un ‘Nostalji’ isimli kasetinde Teoman Alpay’ın iki eseri yer aldı. Bunlardan biri ‘Kalbimi Kıra Kıra’, diğeri ‘Kıskanırım Seni Ben’ isimli eserleridir.

Televizyon kanallarında ve özellikle özel radyo istasyonlarında sık sık Teoman Alpay’ın eserlerine yer verilmektedir. Eskiden çevrilmiş bazı Türk filmlerinin müziği de Teoman Alpay imzasını taşımaktadır.

İstanbul FM dinleyicileri tarafından bestecinin ‘Kalbimi Kıra Kıra’ isimli eseri, en beğenilen eser seçilip, Atatürk Kültür Merkezi’nde sanatçıya 25 Kasım 1997’de altın plâket verilmiştir.” [3]

Dillerden düşmeyen “Samanyolu” şarkısının bestekârı Teoman Alpay’ı, hastanede yattığı süre içinde aralarında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllâtif Şener ile Çanakkale Valisi Süleyman Kamçı’nın da bulunduğu çok sayıda kişi ziyaret etmişti.

Alpay’ın cenazesi, 14 Şubat Pazartesi günü toprağa verildi.

Alpay’ın “Nasıl Geçti Habersiz, O Güzelim Yıllarım” isimli eseri 1972 yılının şarkısı seçilirken, sonraki yıllarda “Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar”, “Buruk Acı”, “Sarmaşık Günleri” eserleri yine dereceye girdi.

Teoman Alpay’ın ayrıca “Sevmekten Kim Usanır” gibi birçok sevilen eseri bulunuyor. Ruhsar Alpay’la evli olan Teoman Alpay, 2 çocuk babasıydı. [4]

Not: Bu makale, Mersin Tercüman Gazetesi’nin 23 Mayıs 2005 tarih ve 125 sayılı nüshasında yayımlanmıştır. 

Ekrem YAMAN

Mersin Vali Yardımcısı

Web: www.halkapinar.gov.tr/ekremyaman

e-mail: ekrem.yaman@icisleri.gov.tr

[2] http://www.ntvmsnbc.com/news/309278.asp

[3] Av. İbrahim ENGİN, Çanakkaleli Sanatçılar, ÇAKADER Yayını, Çanakkale, Olay Gazetesi Baskı Tesisi, 1997, s. (21-24).

[4] CNN TÜRK.