MERKAM RAPORU

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’nın kurulması için alt yapı hazırlıklarını yaptığı Mersin Kalkınma Ajansı Merkezi (MERKAM)’nin; idarî, malî ve hukukî statüsü ile ilgili olarak tarafımdan yapılan tetkiklerden sonra elde edilen bilgiler ve varılan kanaat aşağıya maddeler halinde çıkartılmıştır.

GENEL OLARAK KALKINMA AJANSI:

Kalkınma Ajansı’nın; idarî, malî ve hukukî statüsünün ortaya konması için gerekli çalışmayı, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim Araştırma Merkezi Prof. Dr. A. Fazıl ÖZSOYLU ve Dr. Keramettin TEZCAN’a yaptırmıştır. Mezkûr öğretim üyeleri, Çukurova Üniversitesi’nde akademik faaliyet içinde bilgi ve tecrübe birikimiyle tebârüz etmiş şahsiyetlerdir. Dr. Keramettin TEZCAN’ın Maliye Bakanlığı’nda da çalıştığını konunun müzakeresi münasebetiyle şahsım için odamda bilgisayar destekli bir takdimin yapıldığı Nisan ayı içinde öğrendim.

Kalkınma Ajansı konusunda Türkiye’ de ilk adımı Mersin Ticaret ve Sanayi Odası atmış, Avrupa Kalkınma Ajansları Birliği (EURADA)’ne üye olmuştur. Bu konudaki ikinci hamle Adana’da “Adana Yatırımları Araştırma ve Geliştirme Merkezi (AYAGEM)” ismiyle 06.03.2003’de uygulamaya konmuştur. Her iki organizasyonun ana sözleşmeleri birbirine benzemektedir.

Kalkınma Ajansı’nın kuruluşu kamu idare ve müesseseleri tarafından sağlanır. Faaliyet alanı; ilim, fen, güzel sanatlar, tarım, hayvancılık, kitap, gazete, mecmua ve yayınevi hizmetlerinde araştırmalar yapmak ve projeler üretmektir. Mersin Kalkınma Ajansı Merkezi’nin gayesi ana sözleşmede ayrıntılı olarak yazılmıştır.

VERGİ KANUNLARI AÇISINDAN DURUMU (KDV VE KURUMLAR VERGİSİ):

Mersin Kalkınma Ajansı Merkezi, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 7/3. maddesi gereğince kurumlar vergisinden muaftır.

Merkez Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1. maddesi gereğince Katma Değer Vergisi (KDV)’ne tâbidir.

Kanunî defterleri (Yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defterini) tutmak zorundadır. Bu defterleri notere tasdik ettirir.

Adına fatura bastırır.

Hizmetlerinin ifası için yanında çalıştırdığı işçilerden stopaj keser. Diğer stopaj kesintilerini de yapar. Yani stopaj mükellefiyeti vardır.

TÜRK TİCARET KANUNU AÇISINDAN DURUMU:

Mersin Kalkınma Ajans Merkezi, adi ortaklık statüsüne benzer bir statüde kurulur.

Ticaret siciline tescil ettirilmez.

Tüzel kişiliği yoktur.

İstendiği anda mükellefiyeti sona erer.

Merkez, ticarî faaliyette bulunamaz. Dolayısıyla T.T.K’na tâbi bir faaliyeti yoktur.

Serbest piyasaya araştırma, proje ve basın-yayın faaliyeti ile girer ve bu hizmetleri karşılığında gelir elde eder.

SERMAYE AÇISINDAN DURUMU:

Mersin Kalkınma Ajansı Merkezi’nin sermayesi yoktur.

Ortakların ilk taahhüt ettikleri paralar özel fon hesabında tutulur.

Harcamalar özel fon hesabından yapılır.

ÖZEL İDARE KANUNU’NA GÖRE VALİLİĞİN MERKEZE ORTAKLIK DURUMU:

3360 sayılı Özel İdare Kanunu’nun 78. maddesi çerçevesinde Özel İdareler adî ortaklıklara katılabilirler. Borçlar Kanunu’na göre, Özel İdareler borç- alacak ilişkisi içinde adî ortaklıkların bir tarafı olabilirler. Böyle bir adî ortaklığa girilmesinin, İl İdaresi Kanunu açısından Valilik Makamını ve Özel İdare Müdürlüğü’nü sıkıntıya sokacak bir tarafı yoktur. Ortaklığa girmek için Bakanlar Kurulu’ndan izin alınması gerekir.

Merkeze ortaklığın Özel İdare Kanunu’nun 144/6. maddesine göre İl Daimi Encümeni’ne sevki gerekir. Mayıs dönemi içinde konunun İl Genel Meclisine sevki sağlandığı takdirde Encümenin mütalâasına gerek yoktur.

ORTAKLARIN SORUMLULUKLARI:

Ortaklar, adî ortaklık statüsünün kendilerine yüklediği sorumluluk zinciri içinde mütalâa edilir. Yani özel şahısların ve kamunun merkezden alacaklarından müştereken sorumludur. Sınırsız sorumlulukları vardır.

SONUÇ VE KANAAT:

Özel İdare bütçesi ve imkânları ortakları tarafından sû-i istimalen usulsüz kullanılmadığı, seri kararlarla hızlı proje ve hizmet ürettiği ve ehil ellerde sevk ve idaresi sağlandığı müddetçe kalkınma ajansının ilimize maddî ve manevî faydalar sağlayacağını düşünüyorum. Son zamanlarda Hükümetimizin de bu konuda çalışma içine girdiğine dair bilgiler kamuoyunda konuşulmaktadır. Konunun, . Adana Yatırımları Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin Ana Sözleşmesi’nden ilk anda bu intibaa kapılmamak mümkün değildir. Üniversite projelerini dernek ve vakıfları eliyle hayata geçirmelidir. 02.05.2003

Ekrem YAMAN

Mersin Vali Yardımcısı