ÇANAKKALE ZAFERİ’NİN SİMGELERİNDEN NUSRAT MAYIN GEMİSİ HAKKINDA NELER BİLİYORSUNUZ?
Japonlara göre Türk çocuklarında millî şuur yoktur. Çocuklarımıza millî şuur kazandırmanın eğitimini devlet vermelidir. “Tarihin en şanlı başarısızlığı”nı Müttefiklere yaşatan Çanakkale zafer alanları gençlerimize millî şuur kazandıracaktır.
7 Mart’ı, 8 Mart’a bağlayan gece (1915) Çanakkale boğazına mayın döşeyerek savaşın kaderini değiştiren ve Çanakkale Zaferi’nin kazanılmasında büyük rol oynayan Nusrat Mayın Gemisi, 1912 yılında Almanya’da özel olarak inşa edilmişti. Dar alanlarda kolayca manevra yapabilmek özelliğine sahip olan gemi, az su çektiğinden dolayı da mayın alanları üzerinde güvenle dolaşabiliyordu.
Geminin 7 Mart 1915’de Çanakkale boğazı intikal rotalarına paralel olarak döktüğü mayınlar, 18 Mart 1915 günü dünya tarihinin sayılı dönüm noktalarından birini belirledi. Bütün ışıklarını söndüren, kıvılcım atmasın diye ocaklarını bastıran Nusrat Mayın Gemisi, Karanlık Liman’a paralel olarak 100’er metre aralıklarla ve suyun 4,5 metre altında 26 mayını büyük bir sessizlik içinde döktü. Bu mayınlara ilk çarpan Bouvet zırhlısı iki dakika içinde sulara gömüldü. Onu Türk topçusunun ateşiyle İrressistible ve Ocean zırhlıları takip etti. Dünyaya “Çanakkale geçilmez!” dedirten destan burada yazılmaya başlandı.
Bir zamanlar Mersin Limanı’nda kaderine terk edilen Çanakkale Deniz Savaşlarının simgesi olan Nusrat Mayın Gemisi, Deniz Kuvvetleri tarafından hazırlanan rapora göre “Müteaddit defalar el değiştiren ve geçen yıllar içerisinde sadece omurgasının bir bölümü ve birkaç parçası haricinde hiçbir orijinal yanı kalmayan bir gemi hâline getirildi.” Mersin Müzesi arkeologlarından Yaşar Ünlü, Tansu Paydak ve Mehmet Şener’in hazırladığı ortak rapora göre “Gemi, bir hurda yığını hâlindedir ve hiçbir orijinalliği kalmamıştır.” Nusrat Mayın Gemisi 1957 yılında hizmet dışı bırakılmış, 1966, 1982 ve 1987 yıllarında tadilât görmüştür. Nusrat’ın boyaları dökülmüş, demir aksamı yer yer çürümüş ve demir yığını hâline gelmiştir. Nusrat’ın adı da “Kaptan Nusrat” olarak değiştirilmiştir.
2002 yılında Kültür Bakanlığı ile Tarsus Belediyesi arasında yapılan bir protokolle Nusrat Mayın Gemisi Tarsus Belediyesi’ne devredilmiştir. Belediye gemiyi restore ederek ilçede açık bir alanda sergiliyor. Mersin’den bazı gönüllüler Şubat 2002’de Çanakkale’yi ziyaret ederek Nusrat Mayın Gemisi’nin maketinin sergilendiği Çimenlik Kalesi’ni gezdiler, incelemelerde ve Çanakkale Turizm ve Tanıtma Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleriyle temaslarda bulundular. Çanakkale Kalkınma Derneği (ÇAKADER) de 2001’de geminin Çanakkale’deki maketinin yerinde teşhiri için bazı temaslarda bulunmuş, müspet sonuç alamamıştı.
“Osmanlı Donanması’nda 1913’te göreve başlayan Nusrat Mayın Gemisi, Yüzbaşı Hakkı Bey komutasında 18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Savaşı’nın kazanılmasında büyük rol oynadı. Döşediği mayınlarla birçok savaş gemisinin batmasına neden oldu.
(Nusrat Mayın Gemisi) 1937’de dalgıç gemisi oldu; 1939’da tekrar Nusrat adını aldı; 1962’de Kalkavan ve Kaptanoğlu’na satıldı. 1962/66 yıllarında büyük bir tadilat ile kargo gemisi oldu ve Kaptan Nusrat adını aldı. 1979’da A. Tombul ve 1980’de Mustafa Okan Kardeşler Kollektif Şirketi’ne satıldı. 1990’da Mersin Limanı’ndan çıkarken battı. On yıl denizin dibinde deniz yaratıklarına yuvalık yaptıktan sonra 1999’da çıkarıldı ve yüzdürüldü. Beş yıl da Mersin Limanı’nın bir köşesinde yatık durumda jilet olmayı beklerken kurtarıcısıyla buluştu.
Tarsus Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz’ın sağduyusuyla 2004’te gemi tekrar aslına uygun hâle döndürülüp Tarsus’ta bir parkta Nusrat olarak ziyarete açıldı. Mersin-Adana karayolunun Tarsus kavşağında ‘Nusrat Mayın Gemisi Müzesi ve Çanakkale Zaferi Kültür Parkı’ bir tarihin kahramanlarını ziyaretçilere tanıtmaktadır.” [1] 06.06.2011
Not: Bu makale, Mersin Tercüman Gazetesi’nin 13.06.2011 tarih ve 399 sayılı nüshasında yayımlanmıştır. www.mersintercuman.com
Ekrem YAMAN
Antalya Vali Yardımcısı
E-posta: ekrem.yaman@icisleri.gov.tr
[1] Mehmet Ali SULUTAŞ, “Şanlı Nusrat Mayın Gemisi’nin Kısacık Öyküsü,”