Ekrem Yaman

İL İNSAN HAKLARI KURULLARINDA YAPILMASI GEREKEN FAALİYETLER HAKKINDA BAZI NOTLAR

İl İnsan Hakları Kurullarının toplantılarında Kurul Başkanı, üyeler, masa görevlileri ve müracaatçıların göz önünde bulundurması gereken hususlardan bazıları aşağıda özetlenmiştir:

● Kurulun bir gündemle toplantı yapması gerekir. Gündemi Kurul Başkanı oluşturur. Kurul üyeleri ise gündeme alınmasını istedikleri konuları Kurul Başkanına bildirirler.

● Kurul re’sen herhangi bir konuda inceleme yapabilir. Kurul Başkanının ve üyelerinin ilk merak edeceği husus “Kurulun şimdiye kadar re’sen yaptığı herhangi bir inceleme var mıdır?” sorusunun cevabı olmalıdır.

● Şikâyet kutularının nerelerde ve sayısının ne kadar olduğu da önemli bir tespittir.

● Toplantılara düzenli olarak iştirak etmeyen üyeler hakkında Resmî Gazete’nin 23.11.2003 tarih ve 25298 sayılı nüshasında yayımlanan İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarının Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik hükmünün uygulandığı vaki midir? Üyeliği üç def’a üst üste mazeretsiz olarak toplantıya katılmadığı için düşen üye var mıdır?

● Şu ana kadar nezarethane teftişlerinin sayısı nedir?

● Klasik haklar, sosyal ve ekonomik haklar ve katılım hakları ihlalleri ile ilgili şikâyetler hakkında heyete ve vatandaşlara bilgi verilmelidir.

● Kurula üye olmayan birimlerin temsilcileri toplantıya çağrılmış mıdır? Çağrıldıysa sonucu nedir?

● Halkla İlişkiler ve İletişim Faaliyetleri, İnsan Hakları Eğitimi ve İnsan Hakları Bilincini Geliştirme, İnsan Hakları İhlallerini Araştırma, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu kurulmuş mudur?

● İl Kurulunun aylık toplantılarında;

a)     Kurul gündemine getirilen konuları değerlendirmek,

b)    İnsan hakları ihlal iddialarını incelemek ve araştırmak,

c)     İnsan haklarının korunması ve insan hak ve özgürlüklerinin kullanılmasının önündeki engeller hakkında önerilerde bulunmak,

d)    Her türlü ayrımcılığın önlenmesi için çalışma yapmak,

e)    Vatandaşlara hoşgörü ve nezaketle yaklaşılması için gerekli çalışmaları yapmak,

f)     Tüm çalışmaları özet olarak rapor hâlinde Başkanlığa bildirmek gibi görevleri yönetmeliğin 9’ncu maddesinde sayılmış olup, gereği her ay düzenli olarak yapılıyor mu?

• ● İl masaları kurulmuş mudur?
• ● Gündeme; Bakanlık, Başkanlık, Valilik, il masası ve kurul üyeleri tarafından önerilen hususlar nelerdir?
• ● Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 14. maddesi uyarınca ayrımcılık yapılan örnek bir vak’a var mıdır?
• ● İl Kurulu TCK’nun 122’inci maddesi kapsamında ihlal iddialarıyla ilgili kararlarını Cumhuriyet Savcılığına intikal ettiriyor mu?
• ● İdare aleyhine yapılan kötü muamele, azarlama, ilgisizlik gibi şikâyetler ve duyumlar İl Kurulunun gündemine alınıyor mu? Kurul bu konuda kamu kurum ve kuruluşlarını ziyaret edip, örnek kamu kurum ve görevlilerini ödüllendirmiş midir?
• ● İnsan hakları başvuru kutuları; belediyeler, kütüphaneler, Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü, hastaneler, ilde merkezî yerler, kamu kurumları, alışveriş merkezleri, otogar ve halkın yoğun olarak bulunduğu işyerlerinde olmalıdır.
• ● Kutular aracılığı ile yapılan ihbar, şikâyet ve başvurular yetkili personel tarafından tutanaklar aracılığı ile Kurul Başkanına teslim edilmelidir.
• ● İnsan hakları masasında sürekli olarak personelden bir kişi bulundurulması, masaya ait bir telefon hattı alınması, e-posta adresinin düzenli bir şekilde kontrol edilmesi ve bu iletişim bilgilerinin halkın yoğun olarak bulunduğu yerlerde veya mahallî medya aracılığıyla duyurulması sağlanmalıdır. Örnek vak’alar medya aracılığıyla halka bildirilmelidir.
• ● İnsan Hakları Kurulu toplantı tutanağı basın bülteni olarak mahallî gazetelere gönderilerek bu tutanağın mahallî gazetelerde haber yapılması sağlanmalıdır.
• ● İnsan Hakları Kurulu medya temsilcisi kurul çalışmaları ile ilgili olarak mahallî gazetelerde köşe yazıları yazarak kurul çalışmaları hakkında halkı bilgilendirmelidir.
• ● Yazılı ve görsel medyanın etkili bir şekilde kullanılması için medya temsilcisinin kurul toplantılarına düzenli olarak katılması ve kurul çalışmalarında aktif bir rol üstlenmesi önemlidir. Yazılı ve görsel medya yanında gün geçtikçe daha yaygın bir şekilde kullanılan internet aracılığıyla da kurul çalışmaları ile ilgili vatandaşların bilgilendirilmesi mümkündür. Kurulun internet sayfasının sık sık güncellenmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının internet sayfalarında kurulun sayfasına bağlantı verilmesi sağlanabilir.
• ● İnsan Hakları Başkanlığı internet sayfasından, ülke genelindeki tüm il insan hakları kurullarının faaliyet raporlarına http://www.ihb.gov.tr/KAnaSayfa.aspx adresinden ulaşılabilir. Bazı ilçe kurullarının raporlarına da aynı sayfadan ulaşmak mümkündür. Bu raporlar incelenerek iyi örneklerden istifade yolu denenebilir.

Her ilde bu konuda ilk sorulacak soru il kurulunun web sayfasının olup olmadığıdır.

• ● Kurulda yer almak için müracaat eden sivil toplum kuruluşu var mıdır? Yeterli sayıda sivil toplum kuruluşunun görev aldığı gerekçesiyle kurulda yer alma talebi reddedilen sivil toplum kuruluşu var mıdır?
• ● Bilgilendirme, bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri cümlesinden üniversiteden, sivil toplum kuruluşlarından ve uzmanların katılmasını sağlayarak kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan görevlilere insan hakları eğitimi verilebilir.

Mahalle ve köy muhtarlarıyla bu kapsamda diyaloglar geliştirilmelidir.

Emniyet ve jandarma mensuplarına, Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve diğer uluslararası sözleşmelerdeki temel hak ve hürriyetlerle ilgili eğitimler vererek kolluk kuvvetlerinin sivil gözetiminin geliştirilmesine katkıda bulunulabilir.

• ● Danışma ve başvuru masasında görevli personele temel insan hakları ve kurulun işleyişi ile ilgili eğitimler verilmiş midir?

İnsan hakları konusu ülkemiz için yeni bir eğitim alanı olup, daha fazla emek ve eğitim verilmesi gerekir. [1] 18.07.2013

Not: Bu makale, Mersin Tercüman Gazetesi’nin 23.07.2013 tarih ve 504 sayılı nüshasında yayımlanmıştır. www.mersintercuman.com

Ekrem YAMAN

Sinop Vali Yardımcısı

Web: www.ekremyaman.com.tr

E-posta: ekrem.yaman@icisleri.gov.tr